Obsesif Kompulsif Bozukluk, obsesyon adı verilen takıntılı düşünce, fikir ve dürtüler ile kompulsiyon adı verilen yineleyici davranışlar ve zihinsel eylemlerden oluşan bir ruhsal hastalıktır.
Obsesyon, yani kişinin aklından çıkaramadığı fikir, düşünce ve dürtüler, kişinin isteği dışında gelişir. Kişi bunları mantık dışı olarak değerlendirse de düşünmekten kendini alamadığı için yoğun sıkıntı yaşayarak huzursuzluğa ve dolayısıyla anksiyeteye sahip olur. Obsesyonların yarattığı huzursuzluğu ve sıkıntıyı ortadan kaldırmak amacıyla da yineleyici davranış ve zihinsel eylemler geliştirir.
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) belirtileri nelerdir?
En yaygın obsesyon belirtiler:
- Aşırı şüphe ve sürekli güven ihtiyacı
- Simetri, düzen ve kusursuzluk isteği
- Günahkâr düşünmekten korkma
- Hata yapmaktan korkma
- Başkasına zarar vermekten korkma
- Pislik ya da mikrop bulaşmasından korkma
En yaygın kompulsiyon belirtileri:
- El sıkışmamak, kapı tokmağını tutmamak
- Tekrar tekrar ellerini yıkama, duş alma
- Değeri olmayan nesneleri toplama ve biriktirme
- Yapılacak işleri belirli bir sayıda ve belirli sıraya sokarak yapma
- Belirli cümleleri, kelimeleri tekrarlama
- Rahatsız edici, akıldan çıkmayan ve uykuyu bölen görüntülere, kelimelere ya da düşüncelere takılma
- Evdeki eşyaları ya da kişisel eşyalarını belirli bir biçimde düzenleme
- Günlük rutin işleri yaparken yüksek sesli ya da içinden sayı sayma isteği
- Kilit, ocak, ütü, elektrik gibi kapanması gerekli olan eşyaları sürekli kontrol etme
OKB’nin nedenleri nelerdir?
- Herhangi bir kesinlik kazanmamasına karşın OKB’nin nedeni olarak birkaç varsayım üzerinde durulmaktadır.
- Genetik nedenler
- Çocukluk çağı travmaları
- Beyin işlevlerinde bozulma ve serotonin
- Kişilik özellikleri
- Çevresel Faktörler (Okul ve ailede yaşadığı stres vb.)
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi
Obsesif kompülsif bozukluk günlük yaşam etkinliklerini ciddi olarak kısıtlayabilen, kişinin yaşamında önemli işlev kayıplarına yol açan ve yaşam kalitesini düşüren bir hastalıktır. Obsesif kompülsif bozukluğun teşhisi için herhangi bir test bulunmamaktadır. Konusunda uzman bir psikiyatrist tarafından hastanın davranışları izlemeye alınır ve belirtiler değerlendirilerek hastalık teşhis edilir.
Teşhis sonrası terapilerle kişinin bu ruh halinden kurtulması sağlanır. Hastanın rahatsızlığının seviyesine göre tedavi süresi değişmektedir. Kişi uzun süreli terapiye sıcak bakmıyorsa bu durumlarda EMDR terapisi uygulanabilir. EMDR teknikleriyle kişinin obsesyonlarına karşı duyarsızlaştırma yapıldıkça bu obsesyonlar zamanla zayıflayıp ortadan kalkabilir.